Op 1 april vliegen de ludieke aprilvissen ons om de oren. Aan ons om te raden welk nieuws echt is en welk niet. Helaas is nepnieuws niet altijd zo onschuldig. Sinds de opkomst van sociale media gaat de verspreiding ervan razendsnel. De grenzen tussen wat echt en vals is worden steeds vager. Daarom is het belangrijk kritisch te blijven bij alle informatie die je tegenkomt. Wij geven je alvast enkele tips om nepnieuws te kunnen spotten.
Wat is nepnieuws of fake news?
Een sluitende definitie van wat nepnieuws precies is, is nog niet zo makkelijk te maken. Sommige informatie is grotendeels betrouwbaar maar trekt vb. een vreemde conclusie. Dan heb je nog niet meteen te maken met nepnieuws, maar met slechte journalistiek. Daarom spreken we van 3 voorwaarden om echt te spreken van nepnieuws:
- De informatie is niet waarheidsgetrouw
- De informatie wil je opzettelijk misleiden
- De maker ervan heeft eigen voordeel om de informatie te verspreiden vb. je politieke stem beïnvloeden of geld verdienen.
Hoe bekijk je informatie op een kritische manier?
1. Is het nieuws gebaseerd op feiten?
Echt nieuws hoort objectief en feitelijk te zijn. Auteurs horen niet zelf conclusies te trekken over onderwerpen. Want ook al wordt iets voorgesteld als “de waarheid”, daarom is dat niet per se altijd het geval. Kijk daarom altijd naar de gebruikte bronnen en zoek deze zelf op. Zo kan je zien of de bronnen überhaupt bestaan en niet uit hun context zijn getrokken
2. Wie heeft het nieuws gemaakt?
Zoek online meer informatie over de persoon of instantie die het nieuws heeft gemaakt. Als je zoektocht naar namen niets oplevert kan het goed zijn dat de gebruikte namen niet eens bestaan. Vind je toch informatie over de maker? Ga dan voor jezelf na hoe betrouwbaar je die vindt.
3. Waarom is het nieuws gemaakt of verspreid?
De makers van nepnieuws verspreiden hun informatie niet zomaar. Ze hebben steeds hun eigen redenen om jou te misleiden. Is het nieuws gelinkt aan een politieke overtuiging? Heb je het gevoel dat ze je iets willen verkopen? Worden er persoonlijke of bankgegevens aan je gevraagd? Trek dan snel aan de alarmbel!
De makers kunnen ook geld aan je verdienen door jou simpelweg naar hun website te lokken. Ze kunnen immers advertentie-inkomsten krijgen voor iedere webbezoeker. Ze proberen je hiervoor te misleiden door veelbelovende, spannende nieuwstitels.
Als je op zo’n artikel klikt en merkt dat de informatie op de webpagina niet strookt met de titel, heb je te maken met zo’n bericht. Zulke berichten zijn ook bekend als clickbait.
Heb je nog vragen over nepnieuws?
Je kan altijd langskomen op ons AUVAcademy Service Café met al je digitale vragen. Ontdek hier de komende AUVAcademy sessies.
